Elnök úr, érdeklik a hírek?
Milyen értelemben?
Olyan értelemben, hogy egy nyugati felmérés szerint csökkent az érdeklődésünk a világ iránt. Érdekes lehet egy baleset, egy robbantás, de már unalmasak az indiai atomrobbantás vagy az elefántcsontparti választások, esetleg egy székelyföldi emléktábla avatásra felkapjuk a fejünk.
Ez a jelenség valószínűleg annak köszönhető, hogy ingerküszöbünk túl magasra emelkedett. Különböző szenzációval bombázták és bombázzák az embereket a valóságos életben és filmekben, tévéjátékokban, s hogy az embereknek úgy tűnik, ebből elegük van. A hírekkel úgy vagyok, hogy helyzetemnél, foglalkozásomnál fogva kénytelen vagyok szinte mindent elolvasni és tájékozódni, de megmondom őszintén, meglennék nélkülük. Mostani meg régebbi tapasztalatom is, hogy ha külföldön vagyok, és nemegyszer kerül olyan helyzetbe az ember, hogy két-három hétig nem jut hozzá hazai hírekhez, s hazajöve azt tapasztalom, hogy valójában nem történt semmi lényeges.
Egyébként magam is úgy vélem, hiába nézem a híreket, és hallgatom a tudósításokat, az csak a felszín. Lényeges döntések, alapvető döntések, amelyek meghatározóak, azok a nyilvánosság szintjén nem jutnak el hozzánk, esetleg egyéb információs csatornán, de akkor is csak a történések egy részéről értesülünk. Gondoljunk arra, hogy vannak olyan nagyon fontos hírek, amelyeket esetleg évekig, évtizedekig zároltak.
Az ön számára mi a hírforrás: rádiót hallgat inkább, a tévéhíradót nézi gyakrabban, vagy az újságból értesül az eseményekről?
Mind a három, de legjobban az újságokat szeretem, egyébként ha a "hivatalban ülök", sajtókivonatot is kapok, annak olvasásával kezdem a napot, és ha különösen érdekel egy-egy cikk, akkor veszem elő azt az újságot, amelyből szemléztek.
Azért is szeretem inkább az újságot, mert a leggyorsabban így lehet túljutni a tájékozódáson. A rádiót ugyan az ember félálomban is hallgathatja, de érdekes módon a televízióval ezt már nem lehet megtenni, mert a mozgóképeknek van egy olyan különös hatása, ami arra kényszeríti az embert, hogy ha akarja, ha nem, odanéz. Ha egy társaságban beszélgetnek, és ha be van kapcsolva a televízió mehet a legérdektelenebb műsor , akkor az emberek tekintetét oda vonzza. Valószínű most is, ha itt be lenne kapcsolva a televízió, oda-oda néznénk.
Maradjunk a továbbiakbhan a televíziónál mint hírforrásnál. Milyennek találja a Duna Televízió híradóját: kiegyensúlyozott, tárgyilagos, pártatlan, amely színesen, érdekesen tálalja az információt, vagy elfogult, részrehajló, szürke, monoton hírközlőnek?
Azt gondolom, hogy kiegyensúlyozott és tárgyilagos a híradónk.
Formájában és tálalásában lehetne pergőbb, többszínű. De hát én tudom ennek az összes gazdasági értsd pénzügyi akadályait, és hiába szeretnék ezen változtatni, nem tudom megoldani, mert ha a követelményekhez nem tudok nyújtani, akkor a változtatás szinte lehetetlen.
Tehát egyetértett azzal a vélekedéssel, amelyet mi szerkesztők is vallunk: a Duna Televízió híradója akkor állja a versenyt a médiapiacon gomba módra szaporodó kereskedelmi tévékkel, ha nem szövegperceit növeli, hanem a képi megformálását gazdagítja.
Így van. Azt szeretném, ha a Duna Televízió híradója az egész Kárpát-medence történéseinek a híradója lenne, ha "első kézből" tőlünk értesülnének az eseményekről az ott élők, de ez megint csak pénz- és nem technikai kérdés. Ha Csíkszeredában, Vásárhelyen, Kolozsváron, Ungváron, Kassán és Pozsonyban volna egy fellövőállomásunk, ami saját műholdunkra lőné fel a híreket, tudósításokat, és ezeket azonnal széjjelsugározhatnánk, vagy ugyanezen a hírláncon lehetne olyan beszélgetéseket, műsorokat is létrehozni, amelyben egyidejű dialógust, párbeszédet folytathatna a Bukarestben vagy Pozsonyban élő politikus, kisebbségi tisztviselő, pártvezető, és nem kellene emiatt állandóan Budapestre utaznia és beülnie a Heti Hírmondóba. De az alapvetően pénzkérdés.
Ugyanazok a gondjaink, mint öt évvel ezelőtt a TV indulásakor? Küzdelem a Duna TV függetlenségének fennmaradásáért, elfogadtatásáért, küzdelem a mindennapi anyagi forrás megteremtéséért?
Különösen ez utóbbi időszerű. Teljesen értetlenül állok egy, a napokban elhangzott javaslat előtt, mely szerint részesedésünket a használati díjból 24 százalékról 14 százalékra kívánják csökkenteni. Ez még kétesélyes javaslat, de már a felvetése is lehangoló. És most durván fogok fogalmazni: a Magyar Televíziót, amelynek a gondját-baját és lehetetlenségét nem sorolom fel, éppen a Magyar Televíziót jutalmazzák 4 milliárd forinttal, a Duna Televíziót pedig megbüntetik, mert elvonnak tőle 1,7 milliárdot. Ugyan azt is jelezték, hogy más forrásból kompenzálják, még nem tudom, hogy honnét, de én az ilyenfajta kompenzációt valójában nem szeretem, mert akkor megint azt hangoztatják majd, és azon lovagolnak egyesek a médiában, hogy a kormány ismét juttatott a Duna Televíziónak, és ha meg is kapjuk nagy nehezen a fönnmaradásunkhoz szükséges összeget, akkor a sajtó ezt a hírt háromszor vagy négyszer megismétli azt sugallva, hogy háromszor, négyszer akkora pénzt kapunk.
Elnök úr! Nem tart attól, hogy a különböző jogcímen adott juttatások érkezzenek jobbról vagy balról azt a látszatot keltik, hogy a Duna TV kormányfüggő?
De bizony, akkor azt mondják, hogy kormányfüggő, a kormánytól kapja a juttatásokat. Tehát én azt szeretném, hogy ugyanolyan törvényes módon és módszerekkel kapná meg a működéséhez szükséges összegeket, mint a másik közszolgálati televízió. És végül tudomásul kell már venni, hogy ha egy ország közszolgálati televíziót akar működtetni, ami kötelessége is, akkor annak a feltételeit biztosítani kell. Nem a pazarló feltételeket, ez a Magyar Televízióra jellemző, hanem az olyan szerény, átgondolt gazdálkodási feltételeket, amelyek a Duna Televíziót jellemzik.
És akkor még nem szóltam televíziónk sajátos küldetéséről, ami alapító okiratunkban is szerepel: alapvető feladatunk összekötni és tájékoztatni a határon belül és kívül élő magyarokat, egy és oszthatatlan kulturális nemzeti tudatot formálni. Ez egyben azt is jelenti, hogy mi nem hasonlítunk a megszokott televíziókhoz, ezt a kezdet kezdetén elhatároztuk, ez ma is így van, továbbra is így lesz.
A néző honorálja-e ezt a különbözni akarást? Mit mutatnak a Duna TV nézettségéről szóló adatok, felmérések, hiszen egy televízió hatékonyságának legfőbb mércéje a nézettség?
Ha az erdélyi és partiumi felméréseket nézzük, azt látjuk, hogy az ottani nézők 72 százaléka választja a Duna TV műsorát, ezt követi az MTV-1, MTV-2. Ez a 72% csaknem egymillió magyar anyanyelvű nézőt jelent. A Felvidéken mindig fogható volt az MTV-1, de ma már jelentős a Duna TV nézettsége is. A Délvidéken a háború kezdete éppen egybeesett televíziónk indulásával, ez megnehezítette, hogy ott ismertté váljék műsorunk. De néznek bennünket Nyugat-Európában, Kazahsztánban, Egyiptomban, Izraelben, sőt annak köszönhetően, hogy a hírműsorok felkerülnek az Internetre, az Egyesült Államokban is. Rendszeres közönségtalálkozókon veszünk részt Erdélyben, a Felvidéken, a Vajdaságban, Kárpátalján. Ez nagyon fontos számunkra. Tartjuk a Duna Televízió Baráti Köreivel is a kapcsolatot, legutóbb négy-ötszáz levelet írtam Erdélybe, Nyugat-Európába és Amerikába közéleti emberekhez, egyszerű nézőkhöz, egyházfőkhöz, és föltettem néhány kérdést a Duna Televízió működésével kapcsolatban. Ez idáig százhúsz-száznegyven levélre viszontválasz érkezett itthonról és a Kárpát-medencéből, Európából, sőt Izraelből és Amerikából is, tanároktól, diákoktól, a közigazgatásban dolgozóktól megszívlelendő tanácsokkal, javaslatokkal.
A Duna Tv magyarországi nézettsége viszont kevésbé jelentős, mint a Magyar Televízióé, ráadásul a kereskedelmi televíziók, a TV-2, RTL, TV-3 stb. megjelenésével nézettségünk 0,9-ről 0,5 százalékra esett, s ezt időnként igyekeznek érvként is felhasználni velünk szemben.
Sajnos így van, és sovány vigasz, ha az ember azt mondja, hogy a másik közszolgálati televízió zuhanása még nagyobb volt, de egyrészt nem vagyok biztos abban, hogy ezek a mérések pontosak, másrészt ezek nem azokat az értékeket mérik, amit a Duna TV sugároz, ezen a felmérésen a piacot mérik, a vevőket mérik. Nemrégen voltam a Küküllő mentén, ahol egy polgármester azt mondotta, amióta az ő kis falujában a Duna Televíziót nézik, háromszor annyian jelentkeznek középiskolába; vagy a tanárok több helyen elmondták, mennyivel nőtt meg a gyerekeknek a szókincse. És hadd mondjam el azt is, mert fontos: nőtt a nézettségünk a románság körében is.
Az utóbbi időben egyre gyakrabban fogalmazódik meg: nincs a Duna TV-nek saját képi világa, imázsa, azonosítható díszlete.
Változtatni kell ezen, de borzasztó nehéz. Kértük a kuratórium elnökségét, hogy támogasson minket abban, hogy létrehozzunk egy grafikai stúdiót, ami úgy kellene, mint egy falat kenyér. Manapság televízió anélkül, hogy ne lenne egy saját grafikai stúdiója, elképzelhetetlen, de hát ez is pénzkérdés, mint fontosabb műsorainknak reklámoztatása magyarországi, valamint a határon túli médiában.
Elnök úr, milyen műsorokat hiányol a Duna TV-ből?
Azt, hogy nincsenek saját dokumentumfilmjeink. Ez is részben anyagi kérdés, de itt azt is el kell mondanom, hogy a munkatársaimban lehetne, kellene hogy legyen több kezdeményezőkészség és áldozatvállalás is. A Duna Televízióban a kelleténél több magazinműsor van, most ez a legegyszerűbb, és legalább megoldás. Hiszen némi túlzással szólva egy magazinműsorban tartani kell a mikrofont, meg kell szólaltatni valakit. Ha az, akit kiválasztottak, érdekes ember, és lényegeseket mond vagy bemutat, akkor az "viszi" a műsort. De egy jelenségnek, egy problémának a mélyére ásni, körüljárni, több szempontból megvilágítani, az bizony heteket, hónapokat vesz igénybe. Hadd példálózzam magammal, az ismert dokumentumfilmjeimet tíz éven keresztül készítettem. Igényesebb, fárasztóbb és több munkát igényel egy jó dokumentumfilm, mint egy játékfilm.
Én úgy látom, hogy az anyaországban, de körülöttünk is, és a Kárpát-medencében élő nézőink számára is a harmadik évezred küszöbén a hogyan tovább kérdése, a jövőről való gondolkodás került előtérbe. Változik-e a Duna TV filozófiája?
A Duna Televízió nyilván számtalan olyan feladatot fölvállalt, ami a helyzetből következett. Ez a negyven- vagy majd hetvenéves teljes elzárás sok kívánnivalót hagyott maga után. Mi indulásunkkor bemutattunk olyan filmeket vagy olyan ismeretterjesztő műsorokat, amelyekhez a határon túl nem jutottak hozzá a nézők. Azt gondolom, vagy legalábbis remélem, hogy lassan ezt a feladatot teljesítjük, és elérkezünk oda, hogy nem kell vagy egyre kevésbé kell nekünk azokban a kategóriákban gondolkodnunk, hogy határon kívül és határon belül hanem azon kell gondolkodni, hogy egy magyar kultúra létezik, egy magyar közösség van, és nekünk annak érdekében kell cselekednünk.