Monostori Imre: Próbafúrások
Az irodalomtörténészként, kritikusként, jeles Németh László-kutatóként számon tartott szerző 1980 és 1995 közt végzett irodalomtörténeti "mélyfúrásainak" eredményét osztja meg a harmincas és a negyvenes évek magyar szellemi életének történéseire kíváncsi olvasóval. Ezek a filológiai megalapozottságú, korszerű érték-szemléletről tanúskodó tényfeltárások (tabutémák, elfeledett vagy tudatosan betemetett értékszegmentumok elevenednek meg a jól megválasztott tizenhét tanulmány lapjain) nemcsak a szóban forgó irodalomtörténeti korszak "önkorrekciója" miatt rendkívül fontosak, de nélkülözhetetlenek a kilencvenes évek szellemi értékrendjének a kialakításában és megszilárdításában is. A kötet fókuszpontjába természetszerűleg a Németh Lászlóról szóló, illetve az áldatlan népiurbánus vita mai tanulságait megidéző tanulmányok kerülnek. Monostori Imrének kedvezett a kutatói szerencse: továbbgondolásra serkendő, értékes "leleteket" sikerült felszínre hoznia. (Széphalom Könyvműhely, Budapest, 1997.) Cs. P.
Gosztonyi Péter: Budapest lángokban. 19441945.
"Az, hogy Budapest, az ország fővárosa hadszíntér lehet, mi több, várostrom helyszíne, ahol hosszú heteken át utcákért, terekért, háztömbökért, házakért, hidakért harcol egymással két nagyhatalom hadserege ilyen eshetőségre 1944 nyaráig Magyarországon a lakosság még gondolni sem mert" írja bevezetőjében a Svájcban élő történész-politológus-közgazdász szerző. Gosztonyi Péter legújabb kötete az 1944 nyarától 1945 tavaszáig tartó, Magyarországot érintő második világháborús katonai eseményeket foglalja össze vázolva azokat a jelentősebb kül- és belpolitikai tényezőket, illetve történéseket, melyek az ország jelenkori történetének e másfél évét sorsdöntő módon meghatározták. A nemcsak szakemberek számára íródott, gazdagon dokumentált kötetből ízelítőül néhány fejezetcímet: A háború eléri Magyarország határát; A Szálasi-kormány és hadserege; Budapest frontváros; Zsidók és a nyilasterror; A "Budapest Erőd" utolsó napjai; Budapest ostromának helye és szerepe a második világháború utolsó szakaszában. (Móra Ferenc Könyvkiadó. Bp., 1998.) K. K. GY.